|
literatuuropvatting van Anjet Daanje kunnen lezen –Het lied is in elk geval op deze leest geschoeid.
Maar meer nog dan over die poëtica gaat Gezel in marmer over de persoon van de kunstenaar, of eigenlijk: de persoon áchter de kunstenaar. In het kielzog van beeldhouwster Marin Slingerland, het creatieve genie dat de ideeën voor haar sculpturen bedenkt, is er Nan Geerings, de steenhouwster, die het vuile werk opknapt. Op basis van Marins idee werkt zij zich in het zweet met het houwen zelf, het technische ambacht. Marin speelt de kunstenaar, Nan maakt de sculpturen.
Die taakverdeling lijkt jarenlang goed te werken, want Nan wentelt zich in onzichtbaarheid, en onaantastbaarheid [...] Totdat zich wreekt dat er iets scheefgegroeid is. De waardering valt Marin toe, terwijl de artistieke inbreng van Nan steeds groter is geworden, soms zelfs doorslaggevend. Wie is dan de ware kunstenaar?
Zo gaat Gezel in marmer op een heel relevante manier over kunstenaarschap en roem: geen kunstwerk wordt gemaakt om alleen maar gemaakt |
|
|
te worden, de kunstenaar wil ook gezien, ervaren en gewaardeerd worden. Je kunt er een metafoor voor Daanjes schrijverschap in zien: Nan is een soort Daanje, iemand die zich nederig opstelt, als ambachtsvrouw, die niet zozeer schept als wel zo goed mogelijk weghakt wat in de weg staat om het kunstwerk dat zich in feite altijd al in dat steenblok ophield voor het voetlicht te brengen. Iemand die De Kunst hoger acht dan zelfexpressie, en niet zelf in de schijnwerpers staat – totdat blijkt dat degenen die wel succes en roem toevalt geen echte kunstenaars zijn, maar praatjesmakers, charlatans.
Dat wringt, alleen al omdat een kunstenaar uiteindelijk ook maar een mens is, die gezien en gewaardeerd wil worden. Zo compliceert Daanje het verhaal danig (zoals het leven op aarde is): behalve een roman over kunstenaarschap en roem is Gezel in marmer een roman over een symbiose, een vriendschap, een driehoeksverhouding (want in de levens van Nan en Marin is dezelfde man de belangrijkste: de beroemde, maar matige en ook nog |
|
|
